EEN
Vroege Kerk is zeer pluriform; veelheid van stromingen
Binnen die pluriforme christenheid ontwikkelt zich een katholieke orthodoxie.
Katholiek als “algemeen geldend”
Vgl. Vincentius van Lérins: “ hetgeen overal, altijd en door allen geloofd is”
Orthodoxie als oprechte lofprijzing: vieren; belijden; leven
In de eerste eeuwen wordt de vraag naar het ware geloof en de juiste leefwijze belangrijk..
Structuurelementen:
-Ambten met een apostolische verworteling
-Apostoliciteit van de canon
-Credo
Ontwikkeling van de ambten: episkoop, presbyter, diaken ( Ignatius van Antiochië)
Canon van door de Kerk erkende geinspireerde boeken
Trinititaire karakter van de vroeg-christelijke geloofsbelijdenissen
concilies van de 4de en 5de eeuw ( 325, 381, 431, 451)
Spiritueel hart van het belijden: Incarnatie en Triniteit
Menswording van de God van Israël in Jezus Christus
Spreken over het geheim van God als Vader, Zoon en Geest
Kerk als Volk van God
Kerk als Lichaam van Christus ( nauwe band tussen Kerk en Eucharistie/H. Avondmaal)
Kerk als Tempel van de Geest
Ik geloof in en met de Kerk/sentire cum ecclesia
Geloven is persoonlijk maar nooit individualistisch
TWEE
Juiste levenswijze:
10 geboden
Bergrede: overvloedige gerechtigheid
Gouden regel
Dubbelgebod van de liefde: God beminnen en de naaste als jezelf
Imitatio Christi
Naastenliefde/vijandsliefde
Eerbied voor alle leven: vgl. abortus; vgl. visie op geweld/militaire dienst
DRIE
Vier kenmerken van de Kerk: een, heilig, katholiek en apostolisch
Eenheid: legitieme verscheidenheid én zondige breuken
Zoeken naar de waarheid in bescheidenheid en liefde
Betekenis van de geloofsbelijdenis
Heiligheid: In de wereld, niet van de wereld
Ik moet kleiner worden, Hij groter ( Johannes de Doper)
Niet ik leef maar Christus leeft in mij ( Paulus)
Bekering/ transformatie van de gelovige/geloofsgemeenschap
Orthodoxie impliceert orthopraxis
Christus in het Sacrament én Christus in de minstens der Zijnen
Katholiek: van alle tijden en plaatsen
Universeel: voor alle rassen, klassen en talen
De Kerk is betrokken op de gehele wereld
Apostoliciteit: kerkordening: betekenis van de ambten; drievoudig ambt
getuigenis: canon van de Schrift/ geloofsbelijdenis
VIER
Kerk ( in Nederland) vandaag
De christelijke gemeenschap is kwetsbaar geworden
Kwantitatief: krimp
Kwalitatief: religieuze onzekerheid tot in het hart van parochies en kerkelijke gemeenten
(Charles Taylor)
Democratisering van de Verlichtingsvragen
Ontkerstening;: detraditionalisering; veel religiositeit is post- christelijk
Transformatie van het Hogere; proliferatie van objecten van toewijding ( Gabriel v.d. Brink)
Uitdaging om het religieus verlangen van mensen te verbinden met Christus en zijn evangelie
VIJF
Oecumenisch is er de afgelopen eeuw veel bereikt
Wereldraad van Kerken ( 1948)
Tweede Vaticaanse Concilie ( 1962-1965)
Raad van Kerken in Nederland ( 1968)
Verbreden: kleine protestantse orthodoxie; migrantenkerken, orthodoxie; evangelicalen
Verdiepen: spirituele oecumene ( kardinaal Kasper); Nederlands Christelijk Forum ( ds. Plaisier; aartsbisschop Vercammen; ds. Sleebos)
Werken aan herstel van de katholieke eenheid/ volledige communio
ZES
VRAGEN VOOR HET OECUMENISCH GESPREK OVER KATHOLICITEIT:
Hoe verhouden zich in mijn Kerk macht en dienst?
Hoe verhouden zich in mijn Kerk centraal en decentraal? ( subsidiariteitsbeginsel!)
Hoe verhouden zich in mijn Kerk Schrift en Traditie?
Normerende betekenis van de kerkontwikkeling eerste eeuwen (of niet?)
Hoe denkt mijn Kerk over de ambten en wijding?
Hoe verhoudt zich het gemeenschappelijk priesterschap van alle gedoopten ten opzichte van het wijdingspriesterschap?
Hoe denkt mijn Kerk over sacramentaliteit in de brede zin?
Wat betekent de Incarnatie voor de beleving van onze werkelijkheid?
Hoe denkt mijn Kerk over sacramentaliteit in engere zin?
Hoeveel? Twee of zeven?
Welke betekenis heeft de Eucharistie/H.Avondmaal?
Blijvende werkelijke tegenwoordigheid ( of niet?)
Hoe denkt mijn Kerk over het Petrusambt?
Hoe denkt mijn Kerk over Maria en andere heiligen als voorbeelden/voorbidders/voorspreker?
ZEVEN
Inzet voor een helder én hartelijk katholiciteit
Substantie van de katholieke traditie veilig stellen:
Aanbidding van de God van Israël
Geloof in de Incarnatie
Belijden van de Triniteit
Leven vanuit het dubbelgebod van de liefde/ de navolging van Christus
In huidige cultuur vraagt dat om een open, hartelijke, gastvrije houding
Vele zoekende mensen winnen voor Christus vormt een proces
Samen bidden, vieren, leren en dienen
Belang van een geloofwaardig getuigenis: leven vanuit de liefde
Mgr. Dr. Gerard de Korte
